पाँच वर्षदेखि जटिल रोगको सामना गरिरहेकी थिइन् सीताले, लागेको पीएसपी रोग के हो ?

काठमाडौं, असार २७ । प्रधानमन्त्री पत्नी सीता दाहालको ६९ वर्षको उमेरमा बुधबार बिहान निधन भएको छ । काठमाडौंको थापाथलीस्थित नर्भिक अस्पतालमा उनको उपचारकै क्रममा बुधबार बिहान ८ः३३ मिनेटमा निधन भएको हो ।

उनमा ६ वर्षदेखि देखिएको एक दुर्लभ रोग थियो पीएसपी । प्रोग्रेसिभ सुपरान्युक्लियर पाल्सी रोग पार्किन्सन जस्तो जटिल रोग उनमा देखिएको थियो । यस रोगबाट पीडित सीताको मानसिक असन्तुलन, बोल्न र हिँड्न समस्या देखिएको थियो ।

२०७४ सालमा छोरा प्रकाश दाहालको निधन भएपछि उनमा यो रोगले झनै च्यापेको थियो । २०७४ मंसिर ३ गते छोरा प्रकाश दाहालको निधन भएको थियो ।०७४ मंसिरपछि उनलाई यो रोगले थप च्याप्दै लग्यो।

स्तन क्यान्सरले पीडित जेठी छोरी ज्ञानुले २०७० चैत १३ मा संसार छाडेपछि सीता निकै विक्षिप्त भएकी थिइन्। त्यही बेला उनमा पार्किन्सन जस्तो रोगको लक्षण देखिन थालेको थियो। तर, धेरै मानसिक तनाव नलिन र खुसी रहन डाक्टरले सुझाव दिएका थिए।प्रचण्डको परिवारले सीतालाई सुखी राख्न हरप्रयास गर्दै थियो।०७४ मंसिरपछि उनलाई यो रोगले थप च्याप्दै लग्यो।

स्तन क्यान्सरले पीडित जेठी छोरी ज्ञानुले २०७० चैत १३ मा संसार छाडेपछि सीता निकै विक्षिप्त भएकी थिइन्। त्यही बेला उनमा पार्किन्सन जस्तो रोगको लक्षण देखिन थालेको थियो। तर, धेरै मानसिक तनाव नलिन र खुसी रहन डाक्टरले सुझाव दिएका थिए।प्रचण्डको परिवारले सीतालाई सुखी राख्न हरप्रयास गर्दै थियो।
तर ३ मंसिर २०७४ मा प्रचण्ड–सीतालाई अर्को बज्रपात पर्‍यो। लाजिम्पाटमै घरमा सुतिरहेका बेला छोरा प्रकाश दाहालको हृदयघातका कारण मृत्यु भयो। त्यसपछि झनै विक्षिप्त उनी दुई वर्षयता पीएसजी रोगका कारण अचेत अवस्थामा थिइन्।

उनलाई केही समययता प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारको एक कोठामा निजी नर्ससहित राखिएको थियो।मंगलबार बिहान सास फेर्न गाह्रो भएपछि थापाथलीस्थित नर्भिक अस्पताल ल्याइयो। ८स्३३ बजे उनलाई चिकित्सकले मृत घोषित गरे।

पीएसपी रोगले कसरी अर्धचेत बनाउँछ? 

सीता दाहाललाई देखिएको पीएसपी रोग पार्किन्सन जस्तै बुढ्यौलीमा देखिने एक प्रकारको जटिल रोग हो।

पीएसपी प्रायः ६० वर्ष उमेरमाथिका व्यक्तिहरुलाई बढी सताउने दुर्लभ रोग मानिने वीर अस्पतालका न्युरोलोजी विभाग प्रमुख तथा न्युरोलोजिस्ट डा। सुनिल कोइराला बताउँछन्।

यो रोग देखा पर्दा बिरामीको शरीर असन्तुलन हुने, हातखुट्टा काँप्ने, सुस्त हुने, आँखाको परेला बिस्तारै चल्ने र बोल्न समेत गाह्रो हुने डा।कोइरालाले जानकारी दिए।

‘संसारभर नै यस रोगलाई दुर्लभ मानिन्छ,’ डा।कोइरालाले भने, ‘वीर अस्पतालमा पनि वर्षको एकदुई जना बिरामी मात्र आउनु हुन्छ। यो निको नहुने रोग भएकाले अहिलेसम्म औषधि पनि बनेको छैन।’

पीएसपी रोगलाई निको पार्न नसके पनि यस रोगले निम्त्याउन सक्ने जटिलता वा यसका लक्षणहरुलाई भने औषधि उपचार दिएर कम गर्न सकिने डा।कोइराला बताउँछन्।

शरीर चल्ने भनेको मस्तिष्कले काम गर्दा सम्म हो तर यो रोग लाग्दा मस्तिष्कको एउटा भागमा असर पर्दा पीएसपी रोग देखिन्छ र बिस्तारै बिरामीको शरीर असन्तुलन हुने र स्मरण शक्तिमा पनि कम आउँदै जाने उनले बताए।

उमेरसँगै बढ्दै जान्छ समस्या

बिरामीको उमेरसँगै रोग पनि बढ्दै गएर विभिन्न समस्याहरु ल्याउन सक्छ। यस रोगले मस्तिष्कको कोसिकामा क्षति पुर्‍याएर अंगहरु नचल्ने पनि हुन सक्ने उनको भनाइ छ।

‘अन्य रोगहरु उपचार पाएपछि निको हुँदै जान्छ। तर पीएसपी भने बढ्दै जान्छ, यसले निम्त्याउन सक्ने समस्यारु बढ्दै जान्छ र बिरामी अर्धचेत जस्तै हुन्छ,’ डा। कोइरालाले भने।

रोग बढ्दै जादा बिरामीलाई खान नसकेर पाइबाट दिनु पर्ने, उभिन नसकेर २४ सै घण्टा ओछ्यानमै राख्नुपर्ने उनले बताए।

‘कतिपयले यो रोगलाई पार्किन्सन्स पनि भन्छन् तर त्यो होइन। पार्किन्सन्समा हात काँप्ने र असन्तुलन मात्र हुन्छ। तर यसमा धेरै समस्याहरु देखिन्छ र औषधिले पनि काम गर्दैन,’ उनले भने।

पीएसपीको औषधि नभएकाले बिरामीलाई लक्षण कम गर्नका लागि पार्किन्सन्सकै औषधि चलाइने डा। कोइरालाको भनाइ छ।