जनमत सम्मानद्वारा प्रतिभा सम्मानित: जेनजी विद्रोहद्वारा पुरानो संस्कृतिको विनिर्माण तथा नयाँ युगको थालनी’-कुलपति राई

काठमाडौँ। जनमत वाङ्मय प्रतिष्ठान नेपालले आफ्नो वार्षिकोत्सबको पहिलोचरणको सम्मान कार्यक्रम आयोजना गरेको थियोे ।

प्रमुख अतिथि नेपाल प्रज्ञा-प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले पानसमा बत्ती बालेर कार्यक्रमको समुद्घाटन गर्दै दीपा-जनमत सम्मान निर्मोही व्यास (बारा) ,‘गणेश खिलकुमारी दुवाल–जनमत सम्मान’, श्याम तमोट (भोजपुर), ‘केवलपुरे–जनमत सम्मान’ खेमराज निरौला (ताप्लेजुङ), ‘जनमत–महेन्द्रलाल कलाकार सम्मान’ ज्ञानेन्द्र विवश (खोटाङ) ,‘कमला सैँजू–जनमत सम्मान’ मोतिशोभा श्रेष्ठ (ललितपुर), ‘जनमत–राजभाइ सहयात्री सम्मान’ कृष्णप्रसाद आचार्य (खोटाङ), ‘भारती–जनमत साहित्यिक पत्रकारिता सम्मान’ बाजुराम पौडेल (काठमाडौँ) र ‘जनमत–केदार-सुदर्शना बालसाहित्य सम्मान’ ज्योति अधिकारी (काठमाडौँ) लगायतका ८ जनालाई अर्पण गर्नुभएको थियो।

प्रमुख अतिथि राईले सम्मानले स्रष्टा सामाजिक रूपमा अनुमोदित हुने चर्चा गर्दै जनमत साहित्यिक पत्रकारिताको एक महत्त्वपूर्ण विरासत भएको बताउनु भएको थियोे । विशेष अतिथि मल्ल के सुन्दरले जेनजी विद्रोह के हो? भन्दै राईलाई प्रश्न गर्नुभएको थियोे ।

त्यसको जवाफमा ‘जेनजी विद्रोहले पुरानो संस्कृतिको विनिर्माण गर्दै नयाँ युगको थालनी’ गरेकाले इतिहासमा यसको विशेष महत्त्व रहने बताउनुभएको थियोे ।त्यसैले प्रश्नै प्रश्नले भरिएको सङ्घीय गणतान्त्रिक व्यवस्थाभित्र सांस्कृतिक पुनर्जागरणको युग आएको बताउँदै सबै मातृभाषाहरूलाई राज्यले समान व्यवहार गर्नुपर्ने उहाँले धारणा राख्नुभएको थियोे । विशिष्ट अतिथि सङ्घीय प्रतिनिधि सभाका उपसभामुख इन्दिरा रानाले आफ्नो गीति रचना प्रस्तुत गर्दै जनमतले साहित्यिक क्षेत्रमा उल्लेखनीय योगदान गरेको चर्चा गर्नुभएको थियोे ।

विशेष अतिथि पूर्व सांसद तथा नेपालभाषा एकेडेमीका चान्सलर मल्ल के सुन्दरले जनमत साहित्यिक क्षेत्रको जिउँदो धरोहर भएको उल्लेख गर्दै जनमतले चारदशक लामो इतिहासमा निरङ्कुश पञ्चायती व्यवस्थाविरुद्धको लडाइँ लडेको प्रसङ्ग कोट्याउँदै साहित्यिक क्षेत्रमा युगबोधको भूमिका निर्वाह गरेको बताउनुभएको थियोे।उहाँले कुनै पनि शास्त्रीय रुढीबादीविरुद्ध उभिएको प्रगतिवादी सांस्कृतिक अभियान ‘राल्फा’को प्रसङ्ग झिक्दै कुलपति राईलाई जेनजी विद्रोह केहो ? यो विद्रोह प्रगतिवादी हो कि विनिर्माणवादी हो ? अब हामी बाँचेको युगको पहिचान के हुने हो ?यस बारे प्राज्ञिक व्यक्तित्वहरूले निरुपण गर्नुपर्ने भन्दै कुलपति राईलाई एक प्रश्न गर्नुभएको थियोे ?

सभाध्यक्ष तथा नेपाल साहित्यिक पत्रकार सङ्घका केन्द्रीय अध्यक्ष एवम् जनमत बाङ्मय प्रतिष्ठानका अध्यक्ष मोहन दुवालले जनमतले भाषिक ,सांस्कृतिक र वर्गीय क्षेत्रमा कुनै विभेद,अाग्रह र पूर्वाग्रह नगर्ने बताउँदै सबै पक्षका स्रष्टालाई समेटेर एकसाथ अघि बढ्ने बताउनु भएको थियोे।उहाँले गन्धा राजनीतिका कारण देश जलेर जीर्ण हुँदा पनि कैयन् नेताहरू सचेत हुन नसकेकामा दु:ख व्यक्त गर्दै “देश जलेको” शीर्षकमा कविता वाचन गर्नुभएको थियोे ।

विशेष अतिथि नेपाल साहित्यिक पत्रकार सङ्घका उपाध्यक्ष तथा दायित्व वाङ्गमय प्रतिष्ठानका अध्यक्ष रामप्रसाद पन्तले सम्मानित प्रतिभाको व्यक्तित्वमाथि प्रकाश पार्नुभएको थियोे। सम्मानित व्यक्तित्व नियात्राविद् निर्मोही व्यास र खेमराज निरौलाको मनतव्यका साथै जनवादी गायक श्याम तमोटले गीत प्रस्तुत गर्नुभएको थियोे। स्वागत मनतव्य संस्थाका सचिव सिर्जना दुवालले गर्नुभएको थियोे । कार्यक्रमको उद्घोषण जनमत बाटिकाका संयोजक राजु सरकारले गर्नुभएको थियो ।

सम्प्रेषण : प्राज्ञ चेतनाथ धमला