दिल्ली विधानसभाको लागि मतदान हुँदै

नयाँ दिल्ली । दिल्ली विधानसभाको ७० सिटका लागि बुधबार एकै चरणमा मतदान हुँदैछ । लोकसभा चुनावमा इन्डिया गठबन्धनको हिस्सा रहेका पाँच दलहरू यसपटक एकअर्का विरुद्ध चुनाव लडिरहेका छन्। यसमध्ये, आम आदमी पार्टी (आप) र कांग्रेस सबै ७० सिटमा आमनेसामने छन्।

भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (सीपीआई) ले ६ सिटमा आफ्ना उम्मेदवारहरू खडा गरेको छ भने भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी-मार्क्सवादी (सीपीएम) र भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी-मार्क्सवादी लेनिनवादी (सीपीआई-एमएल) ले २-२ सिटमा आफ्ना उम्मेदवारहरू खडा गरेका छन् ।

महाराष्ट्रमा भाजपाको सहयोगी राष्ट्रवादी कांग्रेस पार्टी (एनसीपी) ३० सिटमा चुनाव लडिरहेको छ। शिवसेना प्रमुख तथा महाराष्ट्रका उपमुख्यमन्त्री एकनाथ शिन्देले सबै सिटमा भाजपालाई समर्थन गरेका छन्।

यसबाहेक बहुजन समाज पार्टी (बसपा) ले ७० सिटमा र असदुद्दीन ओवैसीको अल इन्डिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन (एआईएमआईएम) ले १२ सिटमा चुनाव लडिरहेको छ। चुनावको नतिजा फेब्रुअरी ८ मा घोषणा गरिनेछ।

६९९ उम्मेदवार, १९ प्रतिशत आपराधिक छविका

निर्वाचन आयोगका अनुसार स्वतन्त्रसहित विभिन्न दलका कुल ६९९ उम्मेदवार चुनावी मैदानमा छन् । यी सबै उम्मेदवारहरूको शपथपत्र जाँच गरेर एसोसिएसन फर डेमोक्रेटिक रिफर्म्स (एडीआर) ले प्रतिवेदन तयार पारेको छ।

यस अनुसार करिब १९ प्रतिशत अर्थात् १३२ उम्मेदवारहरूको आपराधिक छवि छ। यीमध्ये ८१ जना विरुद्ध हत्या, अपहरण र बलात्कार जस्ता गम्भीर मुद्दा दर्ता छन् । १३ जना उम्मेदवारमाथि महिला विरुद्धको अपराधको आरोप छ।

५ जना उम्मेदवारको सम्पत्ति १०० करोडभन्दा बढी, ९६ जना मात्र महिला 

एडीआरका अनुसार ५ जना उम्मेदवारको सम्पत्ति १०० करोड रुपैयाँ वा सोभन्दा बढी छ । यी मध्ये ३ जना भाजपाका छन् भने कांग्रेस र आपका एक-एक जना छन् । भाजपा उम्मेदवारहरूको औसत सम्पत्ति लगभग २२.९० करोड रुपैयाँ छ। यसैबिच, तीन जना उम्मेदवारले आफ्नो सम्पत्ति शून्य घोषणा गरेका छन्।

लगभग २८% अर्थात् १९६ उम्मेदवारहरूले आफ्नो उमेर २५ देखि ४० वर्ष बिच बताएका छन्। १०६ (१५%) जना ६१ देखि ८० वर्ष उमेर समूहका छन् भने तीन जना ८० वर्षभन्दा माथिका छन् । सबै ६९९ उम्मेदवारहरू मध्ये ९६ जना महिला छन्, जुन लगभग १४% हो।

उम्मेदवारहरूको शैक्षिक योग्यताको कुरा गर्दा, ४६% ले आफूलाई ५ औँ देखि १२ औँ कक्षाको बिचमा अध्ययन गरेको घोषणा गरेका छन् । १८ जना उम्मेदवारहरूले आफूलाई डिप्लोमा धारक, ६ जना साक्षर र २९ जना निरक्षर भएको बताएका छन् ।

दिल्लीमा १८% स्विङ मतदाताहरू किङमेकर 

लोकसभा चुनावमा दिल्लीका ७ सिटमा आप र कांग्रेसले मिलेर चुनाव लडेका थिए। यसमा आम आदमी पार्टीले ४ र कांग्रेसले ३ लोकसभा सिटमा चुनाव लडेको थियो, तर भाजपाले सबै ७ सिट जित्यो।

भाजपाले ५४.७% मत पायो भने इन्डिया ब्लकले कुल ४३.३% मत पायो। सबै सिटहरूमा जित र हारको अन्तर औसत १.३५ लाख थियो।

लोकसभा चुनावको लगभग ९ महिनापछि दिल्लीको चुनाव हुन्छ तर यति छोटो समयमा मतदानको प्रवृत्तिमा ठुलो परिवर्तन देखिने गरेको छ। पछिल्ला दुई लोकसभा (२०१४ र २०१९) र दुई विधानसभा चुनाव (२०१५ र २०२०) को तथ्याङ्क अनुसार, दिल्लीमा लगभग १८% स्विङ भोटरहरूले सत्ताको निर्णय गरिरहेका छन्।

स्विङ भोटर वा फ्लोटिङ भोटर भनेको त्यस्तो मतदाता हो जो कुनै पनि दलसँग सम्बन्धित छैनन् । उनीहरू हरेक चुनावमा आफ्नो फाइदा र बेफाइदाका आधारमा फरक-फरक दललाई भोट दिन्छन्।

सन् २०१४ मा पनि भाजपाले ७ वटै लोकसभा सिट जितेको थियो। यस अवधिमा, भाजपा ७० मध्ये ६० विधानसभा सिटमा अगाडि थियो। जबकि २०१५ को विधानसभा चुनावमा भाजपाले केवल ३ सिट जित्न सक्यो भने आपले ६७ सिट जित्यो।

त्यस्तै, २०१९ मा पनि भाजपाले सबै सात लोकसभा सिट जित्यो भने ६५ विधानसभा सिटमा अगाडि रह्यो। तर २०२० को विधानसभा चुनावमा, आपले ६२ सिट जित्दा भाजपाले ८ सिट मात्र जित्यो ।

हट सिट

आपका संयोजक अरविन्द केजरीवाल नयाँ दिल्ली सिटबाट चुनाव लड्दैछन् । उनको विरुद्ध दुई पूर्वमुख्यमन्त्रीका छोरा चुनावी मैदानमा छन् । भाजपाले १९९६ देखि १९९८ सम्म दिल्लीका मुख्यमन्त्री रहेका साहिब सिंह वर्माका छोरा प्रवेश वर्मालाई दिल्लीका पूर्व मुख्यमन्त्री अरविन्द केजरीवालको विरुद्धमा उम्मेदवार बनाएको छ। यता, कांग्रेस उम्मेदवार सन्दीप दीक्षित तीन पटक मुख्यमन्त्री बनेकी शीला दीक्षितका छोरा हुन्।

मुख्यमन्त्री आतिशी कालकाजी सिटबाट दोस्रो पटक चुनाव लड्दै छिन् । भाजपाले पूर्व सांसद रमेश बिधुडीलाई टिकट दिएको छ। उनी दक्षिण दिल्ली सिटबाट दुई पटक सांसद सदस्य भइसकेका छन्।

कांग्रेसको तर्फबाट अलका लाम्बाले तेस्रो मोर्चा खोलेकी छिन्। कांग्रेसको विद्यार्थी संगठन एनएसयूआईबाट आफ्नो राजनीतिक करियर सुरु गरेकी अलका २०१५ मा आपको टिकटमा चाँदनी चोकबाट विधायक बनेकी थिइन्।

पूर्वी दिल्ली लोकसभा अन्तर्गत पर्ने जंगपुरा सिटबाट पूर्व उपमुख्यमन्त्री मनीष सिसोदिया चुनाव लड्दै छन् । यद्यपि, २०१३ देखि उनी पटपडगञ्ज सिटबाट चुनाव लड्दै आएका छन्। सिसोदियाले २०२० को चुनाव झिनो मतान्तरले जितेका थिए। उनले भाजपा उम्मेदवार रवीन्द्र सिंह नेगीलाई मात्र ३२०७ मतले पराजित गरेका थिए।

यसपटक मनिषलाई पटपडगञ्ज सिटबाट जित्न गाह्रो देखिएकाले उनलाई जंगपुरा सिटबाट चुनावमा उठाइएको छ । गत चुनावमा आपका प्रवीण कुमारले यो सिट लगभग १६ हजार मतको अन्तरले जितेका थिए।

भाजपाबाट तरविन्दर सिंह मारवाह चुनावी मैदानमा छन्। उनी १९९८ देखि २०१३ सम्म यस क्षेत्रबाट तीन पटक कांग्रेसका विधायक भइसकेका छन्।  कांग्रेसले पूर्व मेयर फरहाद सुरीलाई टिकट दिएको छ। उनी दक्षिण दिल्ली महानगरपालिकामा विपक्षी नेता र दर्यागंजबाट चार पटक काउन्सिलर भइसकेका छन्। उनका बुबा ताजदर बाबर पनि विधायक थिए।- एजेन्सी