इतिहासमा आज

चिनियाँ नेता देङ सियाओपिङ र आधुनिक चीन
काठमाडौं,६ साउन । देङ सियाओपिङ को जन्म आजकै दिन २२ अगस्ट, १९०४, मा गुआङआन, सिचुआन प्रान्त, चीनमा भएको थियो । सन् १९७० को दशकको अन्त्यदेखि १९९७ मा आफ्नो मृत्युसम्म जनवादी गणतन्त्र चीनका सबैभन्दा शक्तिशाली व्यक्तित्व थिए ।

प्रारम्भिक जीवन र शिक्षा देङ सियाओपिङले सन् (१९२०–२४) फ्रान्समा अध्ययन गरे, जहाँ उनी कम्युनिष्ट गतिविधिहरूमा संलग्न भए । पछि उनी चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) मा सामेल भए र पार्टीको प्रारम्भिक वर्षहरूमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेले ।

कम्युनिष्ट पार्टीमा भूमिका, देङ सीसीपीको स्तरबाट उठे र चिनियाँ क्रान्तिको प्रमुख व्यक्तित्व बने । सन् १९४९ मा स्थापित जनवादी गणतन्त्र चीनको प्रारम्भिक वर्षहरूमा उहाँ लङ मार्चमा संलग्न रहे र विभिन्न प्रशासनिक र सैन्य पदहरू सम्हाल्न भए ।

आर्थिक सुधार देङ सन् १९७० को दशकको उत्तरार्धमा चीनमा आर्थिक सुधारको थालनी गर्नका लागि परिचित छन्। उनका नीतिहरू, जसलाई प्रायः “चिनियाँ विशेषताहरूसहितको समाजवाद” भनिन्छ, माओवादी नीतिहरूको अघिल्लो युगबाट परिवर्तन भएको थियो । उनले निजी व्यवसायहरूलाई अनुमति दिने, विदेशी लगानीलाई प्रोत्साहन गर्ने र तीव्र आर्थिक वृद्धिलाई प्रोत्साहन गर्ने विशेष आर्थिक क्षेत्रहरू (सेज) जस्ता बजार उन्मुख सुधारहरू प्रस्तुत गरे ।

राजनीतिक रणनीतिमा जब उनले आर्थिक आधुनिकीकरणलाई बढावा दिए, देङ राजनीतिक शक्तिमा बलियो पकड बनाउनुका साथै आफ्नो व्यावहारिक दृष्टिकोणका लागि परिचित थिए । उनले राजनीतिक उदारीकरण भन्दा आर्थिक विकासलाई प्राथमिकता दिए, जुन १९८९ तियानमेन स्क्वायरमा विरोधको प्रतिक्रियामा स्पष्ट थियो । आन्दोलनलाई दबाउन सैन्य बल प्रयोग गर्ने उनको निर्णय उनको नेतृत्वको विवादास्पद पक्ष थियो ।

चीनलाई विश्वको एक प्रमुख आर्थिक शक्तिमा परिणत गर्ने श्रेय देङ सियाओपिङका नीतिहरूलाई दिइन्छ । उनको नेतृत्वले चीनको दु्रत विकास र विश्वव्यापी अर्थतन्त्रमा यसको एकीकरणको लागि मञ्च तय गर्यो । चीनको आर्थिक र राजनीतिक परिदृश्यमा उनको प्रभाव आज पनि महसुस भइरहेको छ ।

चीनलाई विश्वको अघिल्लो पङ्तीमा उभ्याउने देङ सियाओपिङकोे मृत्यु भने फेब्रुअरी १९, १९९७ का दिन बेइजिङमा भयो ।