गत वर्षभन्दा यसवर्ष बढी चिसो हुने, कारण यस्तो छ

काठमाडौं कातिक २३ ।  देशभर चिसो बढ्दै गएको छ । नेपालमा केही दिनयता जाडो बढेको छ । यो वर्ष विगतका वर्षहरूभन्दा तापक्रम घट्ने अनुमान गरिएको छ । विशेषतः अहिले बिहान र बेलुका बढी मात्रामा चिसो महसुस हुन थालेको छ ।

ऋतु परिवर्तनसँगै जाडोयाम सुरु भएको मौसमविद् प्रतिभा मानन्धरले बताइन् । ऋतु परिवर्तनका कारणले जाडो बढेको उनले प्रस्ट पारिन् ।

गत वर्षभन्दा किन बढी चिसो महसुस ?

जल तथा मौसम विज्ञान विभागका वरिष्ठ मौसमविद् बरुण पौडेलका अनुसार प्रशान्त महासागरमा हरेक वर्ष बन्ने एल्निङ्ग्या र लानिङ्ग्या गरी दुईवटा प्रणाली (चक्र) हुन्छ । ‘‘यो मौसम र तापक्रममा असर गर्ने प्रणाली हो । यसको अप्रत्यक्ष असर दक्षिण एसियाको मौसममा पर्छ । एल्निङ्ग्या र लानिङ्ग्या प्रणाली एकपछि अर्को हुँदै दोहोरिँदै जान्छ । हरेक वर्ष यो चक्र परिवर्तन हुँदै जान्छ । अहिले हामी लानिङ्ग्या चक्रमा छौँ । त्यसैले गत वर्षभन्दा यस वर्षको जाडोयाममा चिसो महसुस हुने सम्भावना रहेको छ । एल्निङ्ग्या चक्र आयो भने चिसो महसुस कम हुने हुन्छ,” पौडेलले भने ।

मौसमविद् मानन्धरका अनुसार यसबाहेक अहिलेसम्म आकस्मिक रूपमा चिसो बढाउने खालको अरू कुनै प्रणाली देखिएको छैन । विस्तारै जाडोयाममा प्रवेश गरिरहेकाले चिसो बढ्दै जानु स्वाभाविक मानिएको छ । हरेक वर्ष दसैँ, तिहारपछि क्रमिक रूपमा जाडो बढ्दै जान्छ ।

“नेपालको परिपेक्ष्यमा ऋतुलाई चार भागमा बाँडिएको छ । सोही ऋतुका अनुसार मानिसहरूले जाडो र गर्मी महसुस गर्ने हुन् । ऋतु परिवर्तनसँगै तापक्रम घट्ने/बढ्ने भइरहन्छ,” मौसमविद् मानन्धरले भनिन् ।

यही कात्तिक १ गतेदेखि लगातार चार दिनसम्म वर्षा भएको थियो । तर, जाडो बढ्नुमा त्यसले कुनै प्रभाव नपारेको विभागले जनाएको छ । ‘‘वसन्त ऋतु, ग्रीष्म ऋतु समाप्त भई अहिले हामी शरद ऋतुको अन्ततिर छौँ । यी चार ऋतुअनुसार फरक–फरक तापक्रम र फरक महसुस हुनु स्वाभाविक हो । मानिसहरूले ऋतु परिवर्तनसँगै जाडो महसुस गर्दै जाने हुन्,” उनले भनिन् ।

विभागका अनुसार ‘पोस्ट मनसुन’ सकिन अझै एक महिना बाँकी छ । पोस्ट मनसुन सकिएपछि ‘प्रि विन्टर’ सिजन सुरु हुन्छ । तापक्रम घट्ने क्रम बढ्दै जान्छ र मानिसले जाडो महसुस गर्दै जान्छन् ।

विभागले आज काठमाडौं उपत्यकाको न्यूनतम तापक्रम ९.६ डिग्री सेल्सियस मापन गरिएको जनाएको छ । यस्तै, जुम्लामा माइनस १ डिग्री तापक्रम मापन गरिएको छ । पछिल्ला दिन क्रमिक रूपमा तापक्रम घट्दै आएको छ ।

विगतका वर्षहरूमा के हुन्थ्यो ?
गत वर्ष विन्टर सिजनमा काठमाडौं उपत्यकाको न्यूनतम तापक्रम १ डिग्रीसम्म झरेको थियो । यस्तै, हुम्ला, जुल्लालगायत हिमाली जिल्लाहरूमा माइनस ९ डिग्रीसम्म झरेको थियो ।

गत वर्ष आजको दिन काठमाडौं उपत्यकाको न्यूनतम तापक्रम ८ डिग्री थियो । यो वर्ष ९.६ डिग्री छ । गत वर्षसँग तुलना गर्दा आजको तापक्रम बढी भए पनि लानिङ्ग्या प्रणालीकै कारण गत वर्षभन्दा यो वर्ष छिट्टै जाडो महसुस गर्न थालिएको विभागले जनाएको छ ।

उपत्यकाको तापक्रम माइनस १ डिग्रीसम्म पुग्ने अनुमान
विभागले यो वर्ष काठमाडौं उपत्यकाको न्यूनतम तापक्रम माइनस १ डिग्रीसम्म झर्ने अनुमान गरेको छ । ‘‘गत वर्ष उपत्यकाको तापक्रम १ डिग्रीसम्म झरेको थियो । मानिसहरूले त्यहीअनुसारको जाडो महसुस गरेका थिए । यस वर्ष माइनस १ डिग्रीसम्म झर्न सक्छ,” मानन्धरले भनिन् ।

विभागले मंगलबार जारी गरेको तीनदिने मौसम पूर्वानुमान बुलेटिनमा वर्षा हुने सम्भावना न्यून रहेको उल्लेख छ । पूर्ण बदलीको सम्भावना पनि एकदमै कम छ । तत्काल जाडो बढ्ने खालको कुनै प्रणाली नदेखिएको जनाइएको छ ।